Maatwerk, kijken naar talenten, buiten de kaders denken: daar moet je een beetje eigenzinnig voor zijn. Dat is fijn voor onze cliënten én onze medewerkers. Het is ook fijn om samenwerkings- partners te hebben die net zo buiten de kaders kunnen denken. En dat vertalen in concrete acties. Zodat je samen mooie dingen kunt neerzetten. De maatwerkopleiding die we met ROC Rivor en Avans+ ontwikkelden is een goed voorbeeld.
‘Dat is de kracht van samen opleiden’
Op 27 maart 2018 organiseerden ROC Rivor en Avans + een bijeenkomst voor zorgaanbieders in de regio Betuwe. Het onderwerp was de krapte op de arbeidsmarkt en wat scholen daarin kunnen betekenen. Locatiecoördinator Bart was nieuwsgierig en ging ernaartoe. ‘Vanuit Avans+ was commercieel directeur Dragan Kalkan aanwezig’, vertelt Bart. ‘Een bijzondere man, die duidelijk niet van de gebaande paden was. Dat sprak me aan. Na afloop van de bijeenkomst heb ik regiocoördinator Anita gemaild: ‘Zullen we een keer met deze man in gesprek gaan?’.’
Dat gaan we regelen
Dat gesprek kwam er. Op 4 mei zaten Bart en Anita om tafel met Dragan en hij zocht contact met Josje Verhoeven, directeur van de Academie voor Zorg en Welzijn van ROC Rivor. ‘Van dat eerste gesprek herinner ik me vooral dat Dragan zei dat alles mogelijk was’, lacht Anita. ‘Hij vroeg ‘wat willen jullie dan?’. Dat wisten we wel: minimaal tien geschikte of versneld opgeleide (assistent-) begeleiders voor de kortverblijfhuizen. ‘Dat gaan we regelen’ zei hij.’
Mensen met potentie
Al snel sloot ook locatiecoördinator Kristie aan. ‘De kracht van die eerste ontmoetingen was dat iedereen buiten de kaders dacht en keek wat er nodig was’, zegt Kristie. ‘Nu moesten we het concreet maken.’ Ze startte met een inventarisatie. ‘We hadden een aantal medewerkers met potentie in dienst die (nog) niet de juiste opleiding hadden. En we waren bezig mensen aan te nemen zonder zorgachtergrond, maar die wel bij ons pasten. Met die twee groepen zijn we in gesprek gegaan, of een versnelde opleiding iets voor hen was.’ In februari 2019 startten vijftien (nieuwe) JP-ers met een opleiding van twee jaar.
Cockpitoverleg
Kenmerkend voor de opleiding is dat de visie van de JP én de leerbehoefte van de studenten centraal staan. Daarom kozen ROC Rivor, Avans+ en de JP er bewust voor om het lesprogramma niet van tevoren in beton te gieten. Integendeel. ‘Voor elke mbo-opleiding geldt dat je een aantal dingen moet behandelen’, vervolgt Kristie. ‘Maar het hoe en wanneer bedachten we gaandeweg. We planden de inhoud steeds zo’n tien weken vooruit.’ Daarvoor hadden de docenten van ROC Rivor, Kristie en locatiecoördinator Bianca elke vier tot zes weken een cockpitoverleg. Ook Conny, een van de deelnemers, was daarbij aanwezig.
Groot speelveld
‘Tijdens zo’n cockpitoverleg bespreek je alle punten die op dat moment van belang zijn’, legt Marieke uit. Ze is projectleider Leven lang Ontwikkelen bij ROC Rivor. ‘En juist omdat nog niets vastligt, kun je goed inspelen op ieders behoeften. Natuurlijk zijn er een paar piketpalen, maar daartussen is het speelveld groot.’ ‘In het cockpitoverleg konden we ook de werkwijze van de JP inbrengen’, vult Bianca aan. ‘Eén docent kende ons al, ze had bij ons gewerkt. Maar de twee andere docenten schoten soms nog in het ‘schoolse denken’.’
Vertaalslag naar de JP
Als voorbeeld noemt Bianca het houdingsformulier waarmee Conny op een gegeven moment naar de locatie kwam. ‘Dat formulier is bedoeld als een reflectie op de eigen beroeps- en leerhouding. Maar in feite is het een lange lijst met punten die je moet afvinken. Dat vonden wij te schools. Wij willen dat studenten écht leren reflecteren. Dat hebben we toen in het cockpitoverleg besproken.’ ‘Het houdingsformulier hebben we vervangen door een reflectie op basis van de zes kernwaarden van de JP’, voegt Kristie toe. ‘Zo maakten we bij allerlei onderwerpen steeds de vertaalslag naar de JP.’
Leuk om mee te denken
Conny vond het in het begin wel spannend om deel te nemen aan het cockpitoverleg. ‘Maar gaandeweg de opleiding werd het steeds leuker om mee te denken en dingen aan te geven. Ook namens de andere deelnemers.’ Daar ligt echter ook een verbeterpuntje volgens haar. ‘Het was soms best moeilijk om input bij mijn medestudenten op te halen. Sommigen waren wat terughoudend. Misschien helpt het als je het cockpitoverleg onderdeel van de opleiding maakt doordat iedereen hier bij toerbeurt aan deelneemt. Ik vind dat ook bij hun professionele verantwoordelijkheid horen. Nu werd het gevraagd, en keek bijna iedereen een andere kant op.’
Eigen werkwijze van de JP
Conny is inmiddels begeleider. Zelf reageerde ze vlak voordat de opleiding startte op een advertentie van de JP. ‘Iets in de trant van ‘Geen diploma is geen bezwaar, wij stomen je klaar’. Dat triggerde me. Ik kom niet uit de zorg en wilde heel graag switchen. Dit was mijn kans.’ Begeleider Elles was net vier maanden assistent begeleider bij de JP toen ze aan de opleiding begon. Ze vond het prettig dat de visie van de JP onderdeel van de opleiding was: ‘De JP heeft een heel eigen werkwijze. Dat begrepen ze op school en zagen we ook terug in onze opdrachten. Bij ons op locatie zie ik nu stagiaires van reguliere opleidingen opdrachten maken die totaal niet passen. Omdat hun school niet weet hoe de JP werkt.’
Online leerplatform
Conny en Elles waardeerden ook de aandacht voor hun leerbehoefte. ‘Er lag geen strak plan’, zegt Elles. ‘We moesten dus soms een beetje zoeken met elkaar. Maar dat was niet erg, want alle lessen sloten aan bij wat wij wilden leren. De lessen gingen over wat wij meemaakten op het werk. In een reguliere opleiding krijg je een casus op papier, wij namen de casussen mee uit de praktijk.’ Marieke vertelt dat het online leerplatform van ROC Rivor deze manier van leren ondersteunt. ‘Op het platform bereiden de deelnemers zich voor op de lessen. Als ze vervolgens naar de lesdag komen, weten ze al wat ze daar willen halen. Niet de theorie, want die kennen ze al, maar de verdieping. Mooi is dat je ze dan heel erg ziet groeien. Dat is de kracht van samen opleiden.’
Lessen door JP-ers
Van grote meerwaarde vindt Marieke dat medewerkers van de JP ook zelf lessen verzorgden. Zo gaf Bart een les over conflicthantering en Kristie over financiën. ‘Alles was met elkaar verweven. Ook trainingen die de JP medewerkers aanbiedt waren onderdeel van de opleiding. Zoals de training ‘Meer dan verslaafd’ over verslavingszorg. En die werd dan gegeven door de trainers van de JP.’ Medewerkers van de JP werden ook betrokken bij het online leerplatform. ‘Docenten kunnen daar volgen wat de studenten leren en verdiepende vragen stellen. Toen we wat verder in de opleiding waren, hebben we ook andere JP-ers gevraagd om vragen te stellen. Dat werkte heel goed. Bij de volgende groep willen we dat al eerder doen.’
Positieve wisselwerking
Van de vijftien JP-ers die in 2018 van start gingen, hadden dertien zo’n twee jaar later hun diploma. En van die dertien is een aantal tijdens of direct na de opleiding doorgegroeid naar een functie met meer verantwoordelijkheid. Ook de wisselwerking tussen de deelnemers en collega’s op de JP-locaties was positief. ‘Op mijn locatie zetten zij alle medewerkers weer even op scherp’, vertelt Bart. ‘Medicatie, de Wet zorg en dwang, alle facetten van het werk kwamen voorbij en de medewerkers gingen daarin mee. Dat vond ik een waardevolle bijkomstigheid.’ ‘In de klas hoorden wij goede voorbeelden van andere JP-locaties’, vult Elles aan. ‘Die namen we dan mee naar onze eigen locatie. Dat vond ik ook een meerwaarde.’
Vanuit de bedoeling
Een geslaagd experiment dus. Natuurlijk kunnen er dingen beter. De betrokkenheid van de werkbegeleiders bijvoorbeeld, krijgt meer aandacht bij de tweede lichting studenten. Want die is er: in februari 2022 gingen 23 (nieuwe) JP-ers van start. ‘Ook willen we de opleiding nog meer op maat van de individuele student maken’, zegt Anita. ‘En we willen uitbreiden. We zijn nu in gesprek met ROC van Twente.’ Toevallig is Jorike daar docent. Daarvoor werkte ze bij de JP. Met de aansluiting bij de visie van de JP zit het dus wel goed. ‘Ik kan nog steeds niet anders dan denken vanuit de bedoeling’, zegt Jorike. ‘Precies daarom hoop ik dat ik deze opleiding mag gaan vormgeven.’
Toegespitst op de JP maar volwaardige mbo-opleiding
De studenten sluiten het tweejarige traject af met een erkend mbo-diploma. ‘We leiden ze op voor de JP maar ze kunnen er ook elders mee aan de slag’, vertelt Marlies van het centraal bureau van de JP. ‘Daarom moeten de studenten ook examen doen in de generieke vakken Engels, Nederlands en rekenen. Of ze daar les in willen krijgen, is dan weer een vrije keuze.’ ROC Rivor vinkt ondertussen alle andere verplichte onderdelen achter de schermen af. ‘Dat doen we op zo’n manier dat de JP er niets van merkt’, zegt Marjon van de Ven, manager Leven Lang Ontwikkelen bij ROC Rivor. ‘Want die onderdelen zijn geïntegreerd in het lesprogramma. Maar we doen het wel, anders mogen we geen diploma geven.’
