'De sterren aan de hemel die richting geven'

Nieuwe medewerkers bieden we ‘Je eerste jaar bij de JP’ aan: een serie van zes bijeenkomsten over allerlei onderwerpen die de JP belangrijk vindt. Zoals onze kernwaarden, werken in de driehoek, je eigen ontwikkeling vormgeven. Het is géén training, maar een gelegenheid om in gesprek te gaan. Dat gebeurde volop op 11 januari 2023. Toen startte ‘Je eerste jaar bij de JP’ voor Rosanne, Sanneke, Zoë, Margje, Roy, Nick en Anne. Een verslag van hun eerste bijeenkomst.

Deze bijeenkomst heeft als thema ‘In gesprek over de JP’ en staat in het teken van kennismaken, met de JP en met elkaar. Er is aandacht voor de visie, de waarden en de geschiedenis. Procesbegeleiders Karin en Yvonne beginnen met een voorstelrondje: “Waar komen jullie vandaan en wat verwachten jullie van vandaag?” De deelnemers geven aan dat ze er open ingaan. “Ik verwacht dat de JP wat meer eigen wordt”, zegt Sanneke. “Ik denk dat ik extra basiskennis ga opdoen”, vult Zoë aan. “Kennis die collega’s al hebben, maar ik nog niet helemaal.” Het is een leuke, gemengde groep: vrouwen en mannen, jong en oud en van allerlei verschillende locaties, wonen, ambulant, dagbesteding, kortverblijfhuis. Ze werken bijna allemaal al zo’n anderhalf jaar bij de JP. Door corona was eerder aansluiten bij ‘Je eerste jaar bij de JP’ er niet van gekomen.

Elke locatie is anders
Ook regiocoördinator Gerjanne is aanwezig. “Normaal gesproken zou onze bestuurder Tanja hier zijn. Zij wil graag met jullie kennismaken, maar ze is onverwacht verhinderd.” Gerjanne duikt de geschiedenis in. Ze vertelt dat ze dertig jaar geleden begon in het kortverblijfhuis in Zwolle. “Kortverblijf is waar de JP mee begon. Daar is toen logeren bijgekomen en vervolgens ook wonen. Zo werden we steeds groter. En diverser.” Daarmee haakt ze in op een vraag van Roy. Want hem valt het op dat elke locatie echt anders is. “Waarom is dat zo?” “Die verschillen zijn er, omdat we willen aansluiten bij de lokale situatie”, zegt Gerjanne. “Die is in Friesland heel anders dan in Twente.” “Wij doen alles zo gewoon mogelijk”, vult procesbegeleider Karin aan. “Zelf wil je ook niet ergens wonen waar je je niet thuis voelt.”

Alle locaties kleine hoofdkantoortjes
“Hoe zorg je als organisatie dan toch voor verbinding?”, vraagt Anne. “Onze waarden zijn ‘de sterren aan de hemel die richting geven’”, zegt Gerjanne. “Daarom hebben we heel bewust één centraal bureau en géén hoofdkantoor. Alle ongeveer 170 locaties zijn kleine hoofdkantoortjes.” Yvonne: “En daardoor zijn de kosten aan overhead laag.” “We denken continu na over wat begeleiders nodig hebben om cliënten te ondersteunen”, vervolgt Gerjanne. “We willen jullie uitnodigen daar ook over na te denken. Eigenaarschap te nemen.”

Gezien worden
“Blijkbaar lukt dat jullie goed, want het valt me op dat veel mensen hier heel lang werken”, zegt Anne. “Hoe denk jij dat dat komt?”, vraagt Gerjanne. “Ik denk dat het een kracht is dat de organisatie plat is”, antwoordt Anne. “Daardoor zijn de lijntjes kort en is duidelijk wat je moet doen. En omdat de locatiecoördinatoren verantwoordelijk zijn voor hun eigen locatie, zijn ze er vaak en word je gezien. Je mag er zijn.” Dat herkent Sanneke heel erg. “Ik voel me heel erg gezien. Ik ervaar dat mijn collega’s blij zijn met mijn frisse blik. Er wordt naar mij geluisterd.”

Lerende organisatie
“Eén van onze kenmerken is dat we een lerende organisatie zijn”, vervolgt Gerjanne. “We leren ook van dingen die niet goed gaan. Dus laat die vooral horen!” “Bij ons op de woonlocatie gaan juist veel mensen weg, ook omdat ze doorstromen binnen de JP”, zegt Margje. “Bij de organisatie waar ik hiervoor werkte, was dat niet zo. De cliënten vinden dat helemaal niet fijn.” Yvonne: “In teams met veel jonge mensen zien we dat vaker. Daar hebben we als JP dus iets in te doen.”

“Cliënt en medewerker staan bovenaan in ons organogram”

Alleen op de groep
Sanneke, die Textielkunde heeft gestudeerd en nu een opleiding Social work volgt, vertelt dat er de laatste tijd veel collega’s uitvallen in haar team. Daardoor staat ze vaak alleen op de dagbestedingsgroep. “Dan draai je je dag, doe je je ding, maar kom je niet aan leren en reflecteren toe. Ik kan niet even een vraag stellen. Liever sta ik samen met een collega. Ook omdat je soms je dag niet hebt met een bepaalde cliënt.” Karin vindt het heel professioneel dat Sanneke dit aangeeft. “Cliënten voelen dat haarfijn aan. Je kunt dan niet de ondersteuning bieden die nodig is.”

Sparren tussendoor
Op de woonlocatie waar Rosanne werkt, is er juist wel tijd om even tussendoor te sparren. “Dat ben ik niet gewend. Ik kom uit de jeugdzorg en daar was ik altijd aan het rennen en vliegen. Nu kan ik tussendoor ook even nadenken waarom ik dingen doe.” “Ik denk dat het ook afhankelijk is van wie er op een locatie wonen”, zegt Roy. Hij had hiervoor een eigen hoveniers- en stratenmakersbedrijf, maar besloot zich te laten omscholen. “Ik heb gekozen voor de JP, omdat ik het zo huiselijk vind en mijn eigen weg mag bepalen. Ik had al wat ervaring, want mijn vrouw heeft een logeerhuis. Daar komen vooral mensen met Down. Heel leuk, maar te poezelig voor mij. Ik wil iets meer actie.”

Maatwerk belangrijk
Net zoals medewerkers het fijn vinden om gezien te worden, geldt dat ook voor cliënten. Vanuit die gedachte is de JP ontstaan, vertelt Gerjanne. “De JP is ooit ‘gedefuseerd’ en vanuit een grotere organisatie alleen verdergegaan. Omdat we naar de individuele mens wilden kijken. Dat zijn we blijven doen. Net als werken vanuit de bedoeling.” “Of iets ‘de bedoeling’ is, is een vraag die je vooral vaak mag stellen”, vult Karin aan. En dat brengt Gerjanne, Karin en Yvonne op de zes kernwaarden. “Die helpen om medewerkers lokaal de ruimte te geven, maar geen ratjetoe te krijgen. Heel plat gezegd komt het hierop neer: maatwerk is ongelooflijk belangrijk en we zien de mens, cliënt én medewerker. Daarom staan cliënt en medewerker ook bovenaan in ons organogram. Wel vinden we het echt belangrijk dat we de zes waarden – aanspreekbaarheid, eigenaarschap, leervermogen, professionaliteit,
transparantie en vertrouwen – op alle locaties terugzien.”

Elkaars cultuur proeven
Vervolgens gaan de deelnemers in groepjes met de ‘praatwaaiers’ – gemaakt om met elkaar het goede gesprek over de waarden te voeren – aan de slag. Ze vertellen elkaar hoe de waarden op hun locatie tot uiting komen. En dat is ontzettend leerzaam. Het sluit ook mooi aan bij de oproep die Karin en Yvonne aan het begin van de bijeenkomst deden: ga bij elkaar op bezoek! Karin: “Heb je iets leuks gehoord? Ga langs! Een dienst meedraaien hoeft niet, mag wel. Gewoon op de koffie is ook goed, van elkaars cultuur proeven.” “En vergeet niet, ook dat is gewoon werktijd”, besluit Gerjanne. “Die verbinding stimuleren we graag.”

‘Je eerste jaar bij de JP’

We willen samen bouwen aan de JP. Daar is kennis en informatie voor nodig. Met ‘Je eerste jaar bij de JP’ leggen we op organisatieniveau de basis en vullen we de kennis aan die nieuwe medewerkers op hun locatie al hebben opgedaan. Zodat iedereen eigenaarschap kan nemen. ‘Je eerste jaar bij de JP bestaat uit zes bijeenkomsten:

In gesprek over ‘de JP’
In gesprek over ‘vraaggericht werken’
In gesprek over ‘de dynamische driehoek’
In gesprek over ‘bespreekbaar maken van seksualiteit’
In gesprek over ‘Geef me de 5’
In gesprek over ‘jouw ontwikkeling’

Bijeenkomst 1 en 2 vinden live plaats op het centraal bureau, samen op één dag. Bijeenkomst 3, 4 en 5 zijn online. Bijeenkomst 6 is weer live op het centraal bureau.

Reacties van deelnemers

Bijanka Marsman: “Je maakt kennis met de hele JP”
Bijanka werkt nu één jaar bij de JP. Ze is begeleider op de Duiker in Zwolle. Ook valt ze soms in op de Noorderkoeslag in Wijhe. Hiervoor was ze leerkracht in het basisonderwijs.

“Wow”, dacht Bijanka. “Wat leuk, ik krijg een cursus aangeboden!” Hoewel ze cursus eigenlijk niet het juiste woord vindt. “Het is meer een snuffelstage. Want je ‘snuffelt’ aan een aantal onderwerpen, praat erover met elkaar en haalt eruit wat je nodig hebt.”

Wat Bijanka eruit haalde, was het besef dat de JP zoveel meer is dan de Duiker. “De organisatie is ontzettend groot. Ik zat met mensen uit allerlei hoeken van Nederland in de groep. Je maakt kennis met de hele JP. En elke locatie is uniek, overal is de sfeer anders. Dat vond ik heel interessant.”

De mix tussen live en online bijeenkomsten vond Bijanka fijn. “Die eerste dag in Deventer leer je elkaar een beetje kennen. Dat maakt de drie volgende online bijeenkomsten plezieriger. Om het weer live af te sluiten. Ik vind het leuk om mensen in het echt te zien. Maar dat kan ook met mijn leeftijd te maken hebben. Ik ben 47.”

Door haar onderwijsachtergrond waren onderwerpen als ‘Geef me de 5’, ‘seksualiteit’ en ‘de dynamische driehoek’ niet nieuw. “Toch heb ik veel nieuwe inzichten opgedaan, hoor. Door het er met elkaar over te hebben. De verschillen zijn leuk, maar ook de herkenning. ‘Hé, heb jij dat ook? Hoe heb jij dat opgelost?’ Daar kun je echt meer verder.”

Een minpuntje vond Bijanka dat sommige mensen best veel ruimte kregen om de aandacht naar zich toe te trekken. “Eén deelnemer had nare dingen meegemaakt, dus ik begrijp het wel. Maar misschien was ‘Je eerste jaar bij de JP’ niet de juiste plek daarvoor.”

Jada Watts: “De visie van de JP spreekt me aan”
Voordat ze kinderen kreeg, werkte Jada als personeelsfunctionaris. Maar dat was niet haar passie. Toen dekinderen groter waren, ging ze op zoek naar iets anders. Sinds een jaar en een paar maanden werkt ze op locatie De Kervel in Vollenhove. Daar maakt ze appartementen van cliënten schoon.

“Ik was verrast dat ik een uitnodiging voor ‘Je eerste jaar bij de JP’ kreeg”, zegt Jada. “Ik bedoel: ik ben schoonmaakster, is dat dan wel voor mij? Maar mijn locatiecoördinator was heel duidelijk: ‘We maken de JP met z’n allen’.”

Jada was de enige huishoudelijk medewerker in de groep. “Dat was juist leuk. Ik vond het boeiend om de kijk van begeleiders mee te krijgen. En voor hen was het interessant om te horen wat een huishoudelijk medewerker opvangt, want ik hoor en zie best veel. Ik ben toch elke week een uurtje bij iemand in huis.”

Vooral de bijeenkomst over ‘werken in de driehoek’ vond Jada interessant. Juist omdat ze er als huishoudelijk medewerker een beetje ‘tussenin zweeft’. “Ik heb nu meer het gevoel dat ik een eigen plek in de driehoek heb. Die vorm ik de ene keer met bewoner en collega’s, de andere keer met bewoner en ouders.”

Dankzij ‘Je eerste jaar bij de JP’ voelt ze zich meer verbonden met de organisatie. “Als je bij een locatie solliciteert, weet je eigenlijk niets van de organisatie erachter. Dat is nu veel duidelijker geworden. En de visie van de JP spreekt me aan. Dat je aansluit waar het nodig is, dat je je regelmatig afvraagt ‘waarom doen we dit eigenlijk?’. Zodat je altijd kijkt wat het beste is voor de cliënt.”

De procesbegeleiders stimuleerden de groep om bij elkaar op bezoek te gaan. Jada heeft dat al gedaan. “Ik ben in Zwolle geweest en de collega uit Zwolle komt binnenkort bij mij. Ik denk dat die uitwisseling belangrijk is. Als je elkaar en elkaars locatie kent, maak je ook makkelijker gebruik van elkaars expertise.”

Eveline Romijn: “De JP staat midden in de samenleving”
Voor Eveline is de JP niet nieuw. Ze kwam hier werken na haar studie, maar stapte over naar een andere organisatie. Daar heeft ze nog steeds spijt van. Sinds een jaar is ze weer terug. Ze werkt als begeleider bij het Fetlaer in Deventer.

“Toen ik weer bij de JP kwam werken, was ik wel de feeling kwijt”, vertelt Eveline. “Ik ben toch tien jaar weggeweest en bij een andere organisatie leer je andere dingen aan. Maar inmiddels is alles weer terug: de openheid, de vriendelijkheid, het in je waarde laten. Dat is heel fijn en zo hoort het ook.”

‘Je eerste jaar bij de JP’ heeft Eveline daarbij geholpen. “Ik ben dat eerste jaar best zoekende geweest. Ik moest er bijvoorbeeld aan wennen dat je fouten mag maken, dat dat helemaal niet erg is. De bijeenkomsten hielpen om me die manier van denken weer eigen te maken.”

Heel prettig vond ze de laatste bijeenkomst. “Die ging over ons. Wat wij verder gaan doen. Maar op zo’n vriendelijke en meelevende manier, daar kreeg ik helemaal een warm gevoel van.” Eveline gaat in ieder geval de cursus ‘Geef me de 5’ volgen. “Dat heb ik ooit al eens gedaan en dat heeft me toen veel houvast gegeven. Daarom wil ik dat nu weer goed ophalen.”

Maar ook het grotere plaatje van de JP vond Eveline prettig. “Hoe de organisatie in elkaar zit en dat ze midden in de samenleving staat. Dat is mooi. Net als het uitgangspunt om alles zo gewoon mogelijk te doen.” Dat een deel van de bijeenkomsten online waren, vond ze minder fijn. “Wel begrijpelijk hoor. Maar online ben je toch minder verbonden met elkaar. Terwijl we zo’n leuk groepje hadden. Op de live bijeenkomsten vulden we elkaar moeiteloos aan. In Teams zijn mensen toch wat afwachtender.”